Chinchilla's zijn niet echt bekende huisdieren. Het zijn knaagdieren met een heel bijzonder uiterlijk. Je kunt ze het beste vergelijken met een kruising tussen een minikoalabeertje en een cavia. En niet te vergeten: ze hebben ook nog een lange pluimstaart zoals een eekhoorn. Chinchilla's leven in Zuid-Amerika. Maar doordat ze jarenlang gevangen zijn voor hun bont zijn ze in het wild bijna uitgestorven en een beschermde diersoort geworden. Hieronder lees je alle basisinformatie over chinchilla's.
Is een chinchilla een geschikt huisdier?
Nee, dat is ook de reden dat ze niet meer mogen worden verkocht, verhandeld of uitgeplaatst. Vanaf 2024 mogen chinchilla's nog wel blijven bij de baasjes die ze hebben, maar mogen ze niet meer worden verkocht in Nederland.
Het zijn niet de gemakkelijkste dieren om als huisdier te houden en we raden ze niet aan voor kleine kinderen.
- Chinchilla's zijn schermerdieren, in de avond en nacht actief, en kunnen best veel geluid maken.
- Het zijn sociale dieren die altijd samen gehouden moeten worden met soortgenootjes.
- Ze hebben een flink groot verblijf nodig.
- Chinchilla's hebben meerdere keren per dag controle en verzorging nodig.
- Het verblijf moet minstens één keer per week volledig schoongemaakt worden.
- Chinchilla's zijn enorme knagers die flink kunnen slopen.
- Chinchilla's kunnen urine sproeien.
- Chinchilla's worden gemiddeld rond de 15 jaar oud met zeldzame uitschieters tot 20.
- Ze zijn niet gemakkelijk te hanteren voor kinderen.
- Zoals alle huisdieren, kosten chinchilla's geld. Met de aanschaf van de dieren en het verblijf ben je er nog niet. Kosten van voeding, bodembedekking en medische zorg lopen een dierenleven lang door.
Wat eet een chinchilla?
Het voornaamste onderdeel van het voer is hooi. Ze mogen onbeperkt hooi eten, dat is goed voor de spijsvertering en voor het afslijten van de tanden. Hooi is dus het hoofdvoer van chinchilla's. De kwaliteit van het hooi kan zeker belangrijk zijn, maar dat kan per seizoen, per merk en per individuele chinchilla verschillen. Probeer verschillende soorten uit om er achter te komen welke soorten de voorkeur hebben. Hooisoorten mengen mag ook en ook kruidenhooi mogen ze eten. Kies echter geen heel eiwitrijke gras- en hooisoorten.
Wat brokken betreft, zoek een speciale chinchillabrok. De brokken die bestaan voor andere knagers zijn ongeschikt voor chinchilla's. Het belangrijkste is dat er weinig calorieën inzitten. Van nature eten ze namelijk alleen plantaardig voedsel dat vrij karig is, vooral droge grassen, bladeren en cactussen. De brokken voor andere knaagdieren die op de markt zijn, zijn veel te rijk. Vandaar het advies om echt een specifieke chinchillabrok te geven. Meet de hoeveelheid brokken af, geef niet te veel. 20-30 gram brokjes per chinchilla per dag is vaak al ruim voldoende. Het is voor chinchilla's beter om gedurende de dag kleine porties te eten, dan in één keer heel veel.
Bij chinchilla's is het belangrijk om voorzichtig te zijn met de extraatjes. Hoewel wij baasjes het vaak goed bedoelen, krijgen ze snel last van de spijsvertering. Snoepjes zijn vaak al snel te rijk voor chinchilla's. Een stukje gedroogd fruit zoals een appelblokje, rozijntje of rozenbottel mag. Ook paardenbloemblaadjes kun je geven aan chinchilla's. Het beste kies je voor chinchilla's voor gedroogde producten, geef in ieder geval nooit vochtig groente of fruit. En geef niet meer dan een dobbelsteentje per dag. Ook knaaghout kun je aanbieden, bijvoorbeeld wilgentakken, hazelaar of appelhout.
Gedroogde kruiden zoals die in de Bunnybunch webwinkel verkocht worden, zijn verantwoord aanvullend voedsel voor Chinchilla's. Soorten die geschikt zijn voor Chinchilla's zijn onder andere:
Appel(blokjes)
Berk
Cranberry
Echinacea
Erwtenvlokken
Goudsbloem
Kamille
Luzerne (met mate, ivm eiwitten)
Maisvlokken
Paardenbloem
Peterselie
Weegbree
Roos
Korenbloem
Hazelaar
Rozenbottel
Knaagstenen worden regelmatig verkocht voor chinchilla's, deze zijn echter zeer ongezond. Daarin zit te veel kalk, te veel mineralen en de tanden slijten er niet goed op.
Chinchilla kooien
Je kunt je chinchilla's het beste houden in kooien zonder plastic. Plastic knagen ze kapot. Vaak wordt gekozen voor papegaaienkooien of kamer volières om voldoende ruimte te realiseren en omdat deze gemaakt zijn van knaag-proof materialen.
Voor twee chinchilla's is een kooi met minimaal 1 vierkante meter bodemoppervlak nodig. Het liefst ook nog in de hoogte minstens 1,5 meter. Ze rennen en springen graag en hebben veel ruimte nodig. Deze maten zijn minimaal, meer is echt beter. Wil je meer dan twee chinchilla's houden, reken dan voor elke chinchilla extra minstens een halve vierkante meter erbij. Hoe meer ruimte je hebt, hoe beter.
Let er op dat chinchilla's niet te koud mogen staan, maar ook niet te warm. Ze kunnen slecht tegen warmte. Zo tussen de 17 en 25 graden is ideaal. Een te vochtige omgeving kan long- en vachtproblemen geven, en zorg ook dat de kooi niet op de tocht staat. In het Nederlandse klimaat is het niet mogelijk de chinchilla's jaar-rond buiten te houden.
Voor de bodembedekking zijn er verschillende opties, papierkorrels (back-2-nature) worden bijvoorbeeld vaak gebruikt, maar ook Corbo (maiskernen) of beukensnippers zijn goed geschikt als bodembedekking voor chinchilla's. Ververs de bodembedekking minstens één keer per week, vaker als dat nodig is. Het is afhankelijk van de hoeveelheid ruimte en het aantal dieren in het verblijf hoe vaak het in de praktijk echt nodig is.
Bij de inrichting van het verblijf moet je in je hoofd houden dat het flinke knagers en slopers zijn. Gebruik dus niets van plastic of andere materialen die voor spijsverteringsproblemen kunnen zorgen.
De kooi kun je het best inrichten met meerdere zitplankjes zodat ze kunnen springen. Je kunt ook takken gebruiken in de kooi, waar ze op kunnen klimmen. Let wel opdat ze ook niet ver mogen vallen, het liefst geen hoogteverschillen van 50 cm of meer.
Er zijn meerdere slaaphuisjes nodig in het verblijf, dat is beter voor de relaties van de chinchilla's onderling. Zo hebben ze altijd de keuze om een rustig plekje op te zoeken. Van nature leven ze in holen in de rotsen. Ze stellen huisjes met meerdere in- en uitgangen het meest op prijs.
Zorg voor een geschikte waterbak of drinkfles, die ze niet kapot krijgen en die gemakkelijk schoon te maken is. Geen plastic bakjes, maar liever van steen / keramiek. Kies een drinkfles die buiten de kooi hangt, of één van glas, of kies voor een drinkbak. Kies stevige bakjes die ze niet makkelijk omgooien.
Een zandbak met geschikt chinchilla badzand is ook nodig voor de vachtverzorging. Kies hiervoor een stevige bak, bijvoorbeeld een ovenschaal. Een paar centimeter zand is nodig, let wel op dat het specifiek chinchilla badzand is. In gewoon zand of speelzand zitten te veel scherpe stukjes.
Gedrag en karakter van chinchilla's
Het zijn sociale beestjes dus moeten ze minstens met zijn tweeën gehouden worden. Als ze samen leven met soortgenootjes kunnen ze hun van nature sociale gedrag vertonen. Ze maken piep- en knorgeluidjes en hebben veel interactie met hun soortgenootjes.
Geef chinchilla's de eerste dagen voldoende rust zodat ze aan de omgeving en jouw routine kunnen wennen. Wil je met ze aan de slag om ze tam te maken, doe dat dan niet overdag maar in de vroege ochtend en 's avonds.
Bijna alle chinchilla's zijn heel nieuwsgierig. Ze bijten niet snel, maar doen dit zeker wel als ze bang of angstig zijn. Ga dus rustig om met de chinchilla's, heb geduld, zorg dat ze je zien en horen aankomen zodat ze weten wat ze kunnen verwachten. Het blijven prooidieren.
Niet alle chinchilla's zijn even goed tam te maken, daarin zit per individu veel verschil. Sommige dieren worden goed tam en zijn te aaien of komen zelf bij je zitten, terwijl andere chinchilla's menselijk contact een leven lang het liefst mijden. De meeste chinchilla's zijn heel eigenwijs. Iedere chinchilla heeft een eigen persoonlijkheid die het karakter bepaalt.
Chinchilla's koppelen
Zoals eerder vermeld zijn chinchilla's hele sociale dieren die als ze alleen gehouden worden erg ongelukkig zijn. Wil je ze op de juiste manier houden, dan zal je dus meerdere chinchilla's moeten houden. Maar dat is vaak gemakkelijker gezegd dan gedaan.
De meest gehouden groepen zijn:
- een gecastreerd mannetje en een vrouwtje / meerdere vrouwtjes
- mannengroepen
- vrouwengroepen
De meest "gemakkelijke" combinatie is een gecastreerd bokje en een vrouwtje. Jonge chinchilla's zijn eenvoudiger te koppelen dan volwassen dieren. Een jonge chinchilla koppelen aan een volwassen chinchilla gaat meestal ook wel redelijk.
Er zijn ook mensen die ze in groepjes houden van hetzelfde geslacht. Ruimte is dan zeer belangrijk. De meeste mensen kiezen er voor chinchilla's dan in groepjes te houden die al van kleins af aan samen zitten, omdat volwassen dieren niet altijd gemakkelijk te koppelen zijn. Er is helaas geen garantie dat nestgenootjes, of chinchilla's die jong bij elkaar zijn gekomen altijd goed samen kunnen, het zijn behoorlijk territoriale dieren.
De vrouwtjes zijn dominant over de mannetjes. Groepen van hetzelfde geslacht krijgen als ze vruchtbaar beginnen te worden soms best wat onrust in de relaties, ze gaan elkaar bijten. Dit kan escaleren, soms zo erg dat er tot de dood gevochten word. Zet ook nooit één vrouwtje bij twee of meer mannetjes, dat geeft ernstige gevechten.
Zowel de vrouwtjes als mannetjes zijn vruchtbaar vanaf een leeftijd van ongeveer 4 maanden. Op die leeftijd zijn ze echter nog niet fokrijp. Scheid de mannetjes van de vrouwtjes op die leeftijd en/of laat het bokje op tijd castreren.
Volwassen chinchilla's koppelen is niet eenvoudig. De beste aanpak is split cage over een langere periode. Er is echter nooit garantie op succes.
Als een chinchilla doodgaat en de ander blijf alleen over, kan de overgebleven chinchilla echt eenzaam en depressief worden. Ga dus op tijd op zoek naar een nieuwe partner.
Chinchilla's split cage koppelen
Koppel alleen met gezonde dieren. Zet twee kooien naast elkaar, zodat ze elkaar kunnen zien en ruiken. Soms wordt er gekozen voor kooi-in-kooi koppelen, waarbij het dus niet twee verblijven tegen elkaar aan zijn, maar een groot verblijf met een kleiner kooitje er in. Beide koppelmanieren komen op hetzelfde neer.
Laat deze situatie zo tot je ziet dat ze naar elkaar toe gaan trekken. Dit duurt meestal enkele dagen, maximaal een week of twee. Als je ziet dat de chinchilla's bij elkaar gaan zitten en rustig interesse tonen in elkaar is het tijd voor de volgende stap.
Zet de dieren in de ochtend samen op neutraal terrein, dan zijn ze vrij sloom omdat ze de nacht actief zijn geweest en alweer moe zijn geworden, klaar voor hun slaapjes overdag. Neutraal terrein houdt in dat je ze samen zet in een verblijf waarin geen van beiden ooit is geweest, of dat goed schoongemaakt is, zodat ze het verblijf niet herkennen als hun eigen territorium. Blijf er bij, zorg dus echt dat je deze dag(en) vrij en thuis bent om toezicht te houden.
Gaat het niet goed, doe dan een stap terug naar split cage en probeer het de volgende ochtend opnieuw. Gaat het wel goed, en kruipen ze lekker tegen elkaar aan? Dan is de koppeling als het goed is geslaagd.
Gezondheid
Chinchilla's zijn prooidieren die niet snel laten merken dat ze ziek zijn. Over het algemeen worden ze ook niet heel snel ziek, maar als je merkt dat er iets is, aarzel dan niet en ga direct naar een dierenarts.
Het is verstandig om op voorhand al een dierenarts te zoeken die voldoende verstand heeft van chinchilla's, dit is namelijk niet vanzelfsprekend.
Is een chinchilla ziek en moet deze naar de dierenarts, dan kan het verstandig zijn om alle chinchilla's uit die groep mee te nemen, om relatieproblemen te voorkomen.
Spijsverteringsproblemen
De meest voorkomende ziekte bij chinchilla's is diarree. Dit kan komen door verkeerde voeding, te weinig vezels, slecht hooi, vuil drinkwater, te veel extra's, te snel wisselen van droogvoer of verkeerd droogvoer. Maar ook verstoppingen en gasbuikjes komen regelmatig voor.
Gebitsproblemen
De tanden en kiezen van chinchilla's blijven hun hele leven groeien. Zijn er problemen aan het gebit, is dit meestal iets wat terug blijft komen. De juiste voeding - vooral veel hooi - kan helpen de problemen te beperken of wat langer weg te houden.
Oververhitting
Chinchilla's kunnen niet goed tegen warmte. Zorg er in de zomerperiode voor dat het niet te warm word in hun verblijf. Koelplaten worden vaak gebruikt om ze verkoeling te bieden.
Vachtproblemen
In de meeste gevallen worden deze veroorzaakt door schimmels. Valt het op dat er plekken in de vacht zijn, kale plekken, schilfers, haaruitval, jeuk, bezoek dan een dierenarts. Bij chinchilla's komen verschillende schimmels voor die ook op mensen overdraagbaar zijn. Laat het dus op de juiste manier door een dierenarts behandelen.
Herpes
Chinchilla's kunnen het herpesvirus type 1 bij zich dragen, wat bij mensen een koortslip kan veroorzaken. Bij chinchilla's zie je dit vaak als oogontsteking. Valt dit op bij jouw chinchilla's, bezoek dan zeker een dierenarts.
Meer informatie?
Knaagdieren opvangen en asiels in Nederland en België
https://www.bunnybunch.nl/informatie/knaagdierenopvang-asiellijst
Kruiden en snacks voor chinchilla's in de Bunnybunch webwinkel:
https://www.bunnybunch.nl/konijnenhokken/chinchilla-kruiden-en-snacks/
Alle knaagdierproducten in de Bunnybunch webwinkel: