Wacht niet te lang en vertrouw nooit volledig op wat je op internet leest, het kan in jouw situatie net anders zijn. Raadpleeg bij twijfel over de gezondheid van je konijn dan ook een (konijnkundige) dierenarts!
Voor tips voor de verzorging van een ziek konijn kun je ook in ons artikel over konijnen EHBO kijken, en als de reguliere diergeneeskunde geen oplossing bied voor jouw konijn kun je ook nog een kijkje nemen in ons artikel over alternatieve geneeskunde bij konijnen .
Waardoor wordt een konijn ziek?
Ziek zijn kan verschillende oorzaken hebben. Het kan zijn dat het door genetische aanleg komt. Dit kan niet erfelijk zijn, bijvoorbeeld door ondervoeding van de moeder of wel erfelijk. Dit kan zowel zichtbaar zijn bij de geboorte of op latere leeftijd pas ontdekt worden. Ook omgevingsfouten kunnen een oorzaak zijn van ziek worden. Een verkeerde temperatuur, te weinig zuurstof, een te vochtige omgeving. Maar vooral verkeerde huisvesting is vaak een oorzaak; een te klein verblijf, een slecht geventileerde kooi, een slechte hygiëne, verkeerde bodembedekking een te warme of koude standplaats, tocht en vocht kunnen de oorzaak zijn van ziektes. Voedingsfouten komen ook veel voor. Er wordt te veel voer gegeven of de verkeerde soort voer. Maar ook plotseling veranderen, niet volledig of verkeerde voeding, beschimmeld of rottend (groen)voer, bevroren groenvoer en het vergeten om het konijn water of voer te geven kan een oorzaak zijn van ziekten. Vergiften kunnen een konijn ook ziek maken. Denk hierbij aan het eten van slakkenkorrels of rattengif maar ook planten waar een konijn niet tegen kan. Vergiften kunnen langzaam werkend zijn of juist snel. Tegenwoordig is er ook steeds meer bekend over tumoren bij konijnen. Dat zijn woekeringen van cellen. Soms goedaardig, als het in een geïsoleerd gebied is, maar soms ook kwaadaardig. Trauma’s komen ook voor bij konijnen. Dit kunnen geestelijke trauma’s zijn zoals het ontzeggen van rust, onvoldoende beweging, of het missen van een soortgenootje, of lichamelijk zoals botbreuken en kneuzingen. Parasieten komen ook veel voor bij konijnen. Virussen kun je het best genezen door goede verzorging en het bestrijden van bijkomende klachten en infecties. Er zijn ook vaccinaties tegen een aantal virusziekten bij konijnen. Bacteriën kunnen bestreden worden met antibiotica. Verder zijn er nog schimmels, gisten, protozoën en wormen die je konijn ziek kunnen maken.
Hoe zie je dat een konijn ziek is?
Als een konijn laat merken dat hij ziek is, dan is het vaak ook echt ernstig. Zolang een konijn het kan verbergen, zal hij dat doen. Ziekte is een teken van zwakte en in de natuur kun je je vijanden beter niet laten zien dat je zwak bent. Laat een konijn duidelijk zien dat het ziek is, dan is het meestal dus ook echt al een spoedgeval! Leer het normale gedrag van je konijnen kennen, zodat je kleine afwijkingen leert opmerken, en daardoor ziekte sneller kan herkennen.
Er zijn een aantal gedragingen waaraan je kunt zien dat je konijn ziek is. Stil in een hoekje zitten, lusteloos, slap als je het konijn optilt, de oren laten hangen of naar achter houden, schudden met de kop, de kop scheef houden, zwaar ademhalen, het hoofd achterover houden van benauwdheid, omrollen, slecht verzorgde vacht, niet goed eten en/of drinken (langzaam , weinig of voer laten vallen), veel krabben aan één oor en mank lopen kunnen tekenen zijn van ziekte.
Als een konijn pijn heeft laat hij dit soms op (één van) de volgende manieren merken: tandenknarsen, lusteloosheid, gebogen zitten, niet willen bewegen, bewegen kost moeite, hijgen, trillen, ander gedrag (bijv. plotseling agressief, grommen of piepen), niet meer eten of niet meer drinken.
Zie je dus kleine veranderingen aan jouw konijn denk dan niet dat het een fase is of ouderdom, maar bezoek dan ook echt een konijnkundige dierenarts. In de meeste gevallen is het gevoel van het baasje juist en is er echt iets aan de hand met het konijn, ook al uit het zich nog niet op een opvallende manier. Wacht niet tot het spoed is, voor konijnen kan tijdig naar de dierenarts gaan het verschil zijn tussen overleven of sterven aan een aandoening. Bij twijfel dus echt naar een dierenarts gaan.
Wat kost de dierenarts voor een konijn?
Standaard betaal je voor een dierenartsbezoek een consult. Die prijs kan per regio en per dierenarts verschillen. Meestal is het een bedrag rond de 50 euro. Ook 's avonds en in weekenden is er een dierenarts bereikbaar voor spoedgevallen. Reken voor spoedgevallen echter echt op 150-300 euro aan consult kosten, ook dit kan per dierenarts verschillen. Bovenop de consult kosten komen dan nog de kosten voor onderzoek en behandeling. Kosten voor een echo, röntgenfoto of medicijnen bijvoorbeeld. Wij adviseren om per konijn minstens 500 euro aan spaargeld beschikbaar te hebben voor de dierenarts kosten. Heb je echter een konijn met chronische problemen, zal dit bedrag niet voldoende zijn. Konijnen lijken goedkope huisdieren, maar ze hebben een kwetsbare gezondheid. Als je het beste wil voor jouw konijnen, zul je dus ook moeten zorgen voor geld voor de dierenarts. Vind je sparen lastig? Dan kan verzekeren een optie zijn, hoewel daar voor konijnen ook veel nadelen aan zitten. Preventieve zorg zoals vaccinatie en castratie is vaak niet verzekerd en ook als er een probleem is moet je nog een deel zelf betalen.
Beknopte informatie over een aantal veel voorkomende ziektes en medische problemen bij konijnen
Abcessen: Dit zijn bulten, die vooral rond de bek van het konijn voorkomen. Ze ontstaan vaak door tand en kiesproblemen. Ze kunnen echter ook ontstaan als konijnen verwondingen hebben, bijvoorbeeld na een koppeling. De abcessen zijn gevuld met pus, dit is meestal zo dik dat het abces niet vanzelf opengaat. Bij de dierenarts word het abces opengesneden, schoongemaakt en gevuld, dit om ervoor te zorgen dat het abces een poosje openblijft, de bacteriën gedood worden en het weefsel intact blijft.
Abortus / Prenatale sterfte: Dit kan komen door stress, bijvoorbeeld bij schurft, overbevolking, verplaatsing tijdens de zwangerschap en voedingsveranderingen. Verder kunnen ook virale, bacteriële en parasitaire aandoeningen zoals coccidiose, salmonellose, pasteruellose hier een oorzaak van zijn. Ook voedingsgebreken (meer voer nodig, energierijk voer), verkeerd optillen of een te hoge omgevingstemperatuur (verminderde eetlust, veroorzaakt stress) abortus veroorzaken. Denk dus goed na voor je aan een nestje begint en weet waar je mee bezig bent. Je kunt je konijn er een hoop leed mee bezorgen. Meer informatie over fokken en voortplanting vind je in ons artikel daar over.
Ademhalingsproblemen: Deze kunnen ontstaan door slechte ventilatie, tocht, stoffige bodembedekking, of juist te weinig ventilatie. Op lange termijn wordt het konijn overgevoelig en kan hij nergens meer tegen. Hij krijgt luchtweginfecties en astmatische verschijnselen. Hij ademt zwaar, met de kop naar achteren om maar zo veel mogelijk lucht binnen te krijgen. Ook kunnen ademhalingsproblemen ontstaan door verwondingen. Bijvoorbeeld als het konijn gevallen is, of nadat het baasje op het konijn gestaan heeft. In erge gevallen kan het zo zijn dat het middenrif gescheurd is waardoor buikorganen in de borstholte komen. Daardoor hebben de longen minder ruimte en krijgt het konijn ademhalingsproblemen. Ademhalingsproblemen kunnen echter nog veel meer oorzaken hebben. Het is dus ook verstandig om bij ademhalingsproblemen een bezoek te brengen aan de dierenarts.
Baarmoederkanker: Dit is de meest voorkomende vorm van kanker bij het konijn. Het maakt niet uit of een voedster wel of geen nest heeft gehad, leeftijd speelt wel mee. Een voedster van 4 jaar of ouder heeft een kans van 50 tot 80 % op baarmoederkanker. Waarschijnlijk hebben bepaalde rassen meer aanleg voor baarmoederkanker dan anderen, maar daar is helaas nog niet veel over bekend. Konijnen die baarmoederkanker hebben hebben (bloederige) uitvloeiing uit de geslachtsopening, pijn en uiteindelijk zullen ze er aan overlijden als er niet op tijd kan worden ingegrepen. Wil je meer weten over baarmoederkanker en de andere vormen van kanker die bij konijnen voorkomen? Lees dan het artikel over kanker bij konijnen.
Bevallingsproblemen: Als een voedster problemen heeft met de bevalling kan dit verschillende oorzaken hebben. Te grote jongen, misvormde jongen,op een te oude of te jonge leeftijd gedekt zijn, weeënzwakte (gebrek aan calcium) of verkeerde ligging van de jongen. In alle gevallen is het aan te raden zo spoedig mogelijk naar de dierenarts te gaan.
Binnenoorontsteking: Hierbij loopt je konijn in cirkels en valt hij om. Het hoofd kan scheef (gedraaid) staan. De ogen kunnen snel bewegen, hij kan doof zijn, tandenknarsen en veel slikken. De dierenarts zal een lichamelijk en neurologisch onderzoek doen om dit vast te stellen.
De dierenarts zal een antibioticum kuur geven van enkele weken tot maanden. Er kan ook enkele dagen een middel gegeven worden om de ontsteking en schade aan de zenuwen te verminderen. Ook moet het konijn een pijnstillend middel krijgen. Het kan nodig zijn om het konijn te dwangvoeren tot hij zelf weer eet.
De symptomen van binnenoorontsteking lijken erg op die die bij E Cuniculi horen. Vaak zal het konijn om die reden ook behandeld worden tegen EC. Het één sluit het ander echter niet uit, binnenoorontsteking kan ook tegelijk met EC voorkomen bij konijnen.
Blaasontsteking: Blaasontsteking kan bijvoorbeeld ontstaan door blaasstenen. De blaas beschadigt hierdoor en raakt ontstoken. Een blaasontsteking kan ook vanuit de nieren of afvoerende urinewegen komen. Het konijn heeft een verhoogde aandrang en pijn bij het plassen. Dit kan overigens ook komen door tumoren van de blaas, nierziekten (door infecties of vergiftigingen) of door bloedingen in de nieren. In alle gevallen is het verstandig om zo spoedig mogelijk een bezoek aan de dierenarts te brengen.
Blaasproblemen: Dit is natuurlijk een ruim begrip. Bij blaasproblemen kun je een aantal van de volgende symptomen zien: vermindering van de zindelijkheid, strekken bij het plassen, in en uit de toiletbak springen, nat rond de geslachtsorganen, huidirritatie rond de geslachtsorganen, dikke (witte) urine, bloed in de urine. Ga als je één van, of meerder van de hiervoor genoemde symptomen ziet met je konijn naar de dierenarts. Hij kan verder onderzoek doen en vaststellen wat er met je konijn aan de hand is. De mogelijkheden zijn bijvoorbeeld: blaasstenen, tumoren in de blaas, zand/drab in de blaas, infectie aan de urinewegen.
Lik en knaagstenen zijn erg slecht voor de nieren en blaas van een konijn, geef deze daarom ook niet aan jouw huisdier! Deze kunnen namelijk blaasproblemen veroorzaken. Ook verkeerde voeding (gemengd voer of slechte kwaliteit voer), en een tekort aan drinkwater kan blaasproblemen veroorzaken.
Blaasstenen: Hierbij heeft je konijn troebele urine, soms wat rood van kleur. Let op, rode urine hoeft niet altijd op ziektes te wijzen! Van bijvoorbeeld het eten van veel wortel kan urine rood / oranje kleuren maar ook op bepaalde soorten bodembedekker kan het rood uitslaan. Verder heeft het konijn vaak een nat, naar urine ruikend achterste (plassen lukt niet meer, druppels persen wel), is lusteloos, pijnlijke buik, bloed in urine. Stenen en gruis in de blaas kunnen ontstaan tijdens bacteriële infectie, watergebrek, te veel mineralen in het voer (te veel / selectief eten / knaagstenen). Als de stenen of gruis vastlopen in urinewegen ontstaat er een ophoping van urine in de blaas, uiteindelijk ook in de nier. Het is belangrijk om zo snel mogelijk naar de dierenarts te gaan met je konijn.
Bloedverlies bij het plassen: Vaak door blaas en nierproblemen. Let er op dat konijnen urine verschillende kleuren kan hebben. Van doorzichtig wit tot fel oranje. Vaak is de kleur van de urine afhankelijk van wat je konijn gegeten heeft. Ook door sommige bodembedekkers kan de urine van een konijn verkleuren, bijvoorbeeld op zaagsel.
Bloedverlies uit geslachtsdelen: Dit kan bij voedsters komen door baarmoederkanker, abortus (goed opletten, kans op ontstekingen), verwonding (bijv. na een zware bevalling, als de jongen te groot zijn. In deze gevallen moet je naar een dierenarts die kan kijken of er eventueel een castratie (verwijderen van baarmoeder en eierstokken) plaats moet vinden en/of er medicatie nodig is. Zelf kun je in ieder geval de buitenkant van je konijn goed schoon houden, zodat er zeker in de zomer geen vliegen op af komen.
Bloedverlies uit de geslachtsdelen kan ook komen door baarmoederontsteking. Je konijn heeft dan een bloederige, pusachtige uitvloeiing, het stinkt, ze maakt een zieke indruk en eet slecht. Ook hiermee moet je naar de dierenarts. Baarmoederontsteking kan komen door een bacteriële infectie zoals bijvoorbeeld snot, bij een abortus of door dekking door een ram met een ontsteking aan zijn geslachtsdeel.
Coccidiose (darmcoccidiose): Coccidiose komt meestal voor na stress of verminderde weerstand. Jonge konijnen zijn hier ook erg gevoelig voor, bijvoorbeeld na de verhuizing naar een nieuw baasje. Het probleem bij jonge konijntjes die nog bij de moeder wonen is vaak dat ze elkaar doorhun ontlasting steeds weer opnieuw besmetten. Bij coccidiose tasten kleine parasieten de darmen en lever van je konijn aan. Het begint met diaree, als het ernstiger is waterige ontlasting en zelfs bloed in de ontlasting. Het konijntje eet niet meer, drinkt niet meer, valt af, groeit niet goed en droogt uit.
Coccidiose kan behandeld worden met verschillende medicijnen, dit moet altijd via de dierenarts gebeuren. Het meest effectieve middel bij konijnen is toltrazuril. Als jouw konijn coccidiose heeft is het erg belangrijk de omgeving goed schoon te houden. Onstmet het hok regelmatig en haal elke dag de keutels van het konijn (ivm herbesmetting) elke dag weg en verschoon elke dag het hooi en drinkwater. Maak ook de drink en eetbakken goed schoon. Preventief kun je zorgen voor een schone omgeving, de juiste voeding en zo min mogelijk stress in het leven van je jonge konijntje. Informatie over konijnenkeutels.
Coccidiose (levercoccidiose): Er bestaat ook levercoccidiose bij het konijn. Dit heeft de zelfde symptomen als darmcoccidiose, alleen geen diarree. Lever kan vergroot zijn, daardoor heeft het konijn een dikke buik. Behandeling en preventie is hetzelfde als bij darmcoccidiose.
Darmimmobiliteit: De darmen van je konijn vallen “stil”. Je konijn produceert geen of hele kleine keuteltjes, vaak plakkerig en slijmerig. De darmen borrelen hard of zijn juist opvallend stil. Je konijn wil niet eten, is afstandelijk en heeft pijn. Dierenartsen denken soms dat het konijn last heeft van een haarbal, maar haarballen komen bij konijnen niet zo heel veel voor. Darmimmobiliteit kan ontstaan door stress, pijn, verstopping, slecht voer en/of uitdroging.
De dierenarts zal het konijn onderzoeken, foto’s maken van de buik om verstoppingen en ophopingen te zoeken. Als de darm niet volledig geblokkeerd is kan het konijn gered worden door medicijnen (oa om darmen te stimuleren en pijnstillers), vocht, vezels (science recovery), laxeermiddelen, en anti gasmiddelen (aeropax). Ook vocht en vitamine B zijn belangrijk. Het is erg moeilijk om de darmen van een konijn weer op gang te krijgen. Let ook goed op de lichaamstemperatuur van je konijn!
Als de darm wel volledig geblokkeerd is kan de dierenarts opereren, maar helaas is dat een erg risicovolle operatie die veel konijnen niet overleven of waar ze nadien ernstige complicaties door krijgen. Informatie over konijnenkeutels.
Diarree: Een konijn kan verschillende soorten ontlasting hebben. Diarree, vreemd gevormde keutels, kleine keutels het is allemaal een teken dat er iets mis is met jouw konijn. In het artikel over konijnentkeutels gaan wij verder in op de verschillende keutels die er zijn, de oorzaken en wat de oplossing kan zijn. Informatie over konijnenkeutels.
Dikke buik: Een konijn kan een dikke buik hebben door verschillende oorzaken. Ik ga ze hier niet allemaal uitleggen, maar wel even opnoemen. Het mag duidelijk zijn dat het niet onverstandig is om met je konijn voor een controle naar de dierenarts te gaan als hij of zij zonder duidelijke reden een dikke buik krijgt. De oorzaken kunnen zijn: zwangerschap (hoewel je dat in de meeste gevallen niet ziet), nierproblemen (hydronefrose, ophoping vloeistof in nierbekken na ontsteking of door nierstenen), verstopping (ophoping van gassen en ontlasting voor de plaats waar obstructie zit), vetzucht (overgewicht), tympanie (enorme gasophoping in de vorm van schuim, pijnlijke buik, door voedingsveranderingen en bijv. klaver), levercoccidiose, buikwaterzucht (vocht in buikholte, symptoom van bijv. hartgebreken, ontstekingen in de buik, laag eiwitgehalte in het bloed etc), tumoren (levertumor en niertumor kunnen dikke buik veroorzaken)
Dikke buikenziekte (entercolitis): Deze naam wordt vaak gebruikt als een konijn een opgezette buik en andere vage symptomen heeft. Dikke buikenziekte is echter een darmslijmvliesontsteking met slijmvorming in de dikke darm. Dit komt vooral voor bij jonge konijnen tot 4 maanden oud, soms met de dood tot gevolg. De symptomen van de dikke buiken ziekte zijn lusteloosheid, beven, minder eten, gezwollen buik, lage lichaamstemperatuur, veel dorst, diarree met slijm, klotsende buik. De ziekte is te behandelen met aeropax, hooi, eventueel dwangvoer om het konijn aan het eten te houden en door het konijn warm te houden. De dierenarts zal een darm stimulerend middel kunnen geven, metronidazol, een infuus en/of pro-biotica.
Dode jonge konijnen: Je konijn is net bevallen, maar er overlijd één of meerdere jongen. Dit kan verschillende oorzaken hebben; aangeboren afwijkingen (erfelijk, viraal, bacterieel, gebrekkige voeding), slechte nestbouw (onderkoeling), kannibalisme (door voedingsfouten, gebrek aan melk, overbevolking of slecht nest), moederdier heeft geen melk (jongen slomer, moeder heeft vaak stukgebeten tepels), mastitis (ontsteking), geen drinkwater, stress), door ziekte (diarree, bacterieel of viraal) of door voedingsveranderingen. Denk goed na voor je aan een nestje begint. Lees ons artikel over voortplanting bij konijnen goed door.
Encephalitozoën Cunicili (E- cuniculli): Op onze forums wordt deze ziekte met een moeilijk uit te spreken naam vaak afgekort tot EC. EC is een hele vervelende ziekte. Er zijn veel vage klachten die voor kunnen komen bij EC. De ziekte wordt veroorzaakt door een protozo (parasiet) die zich in de hersenen en/ of nieren bevind. De meest opvallende kenmerken van deze ziekte zijn evenwichtstoornissen, de scheve kop. Ook zonder deze problemen kan een konijn toch EC hebben. Soms drinkt een konijn alleen veel door nierontsteking (meer dan 100ml per kg lichaamsgewicht is veel). Verdere symptomen kunnen zijn: witte vlekken in het oog, verlammingsverschijnselen, evenwichtsstoornissen, schudden met de kop, urinebrand (konijn kan urine niet meer ophouden en huid raakt geïrriteerd), een draainek, rondtollen, gewichtsverlies. EC tast de zenuwcellen van je konijn aan. Het kan zijn dat je konijn hier niet meer volledig van herstelt. Gelukkig zijn er ook positieve verhalen van konijnen die goed herstelt zijn van deze ziekte.
In de beginfase (de eerste paar weken) is deze ziekte besmettelijk voor andere konijnen (via urine) en zelfs ook voor mensen (zeldzaam, dan moet je wel een hele lage weerstand hebben, bijv. door aids). Een konijn kan heel lang drager zijn van deze ziekte, zonder echt ziek te zijn. De ziekte komt dan pas naar voren als het konijn een andere ziekte krijgt of in een stressvolle situatie terecht komt. Wij hebben een apart artikel waarin meer informatie over EC te vinden is.
Epileptische aanvallen: Deze komen niet veel voor bij konijnen. Door zuurstofgebrek bij de geboorte kan epilepsie ontstaan. Het konijn heeft aanvallen van een aantal minuten waarbij het speekselt en trilt. Na de aanval wil hij veel eten en kan hij agressief zijn.
Gas: Je konijn wil niet eten, zit stil in een hoekje, is slap, zit ongemakkelijk, hard borrelende of juist stille darmen, dit zijn tekenen van gas. Hier moet je wat aan doen, anders gaat je konijn dood.
Gas ontstaat vaak door verkeerd groenvoer (veel koolsoorten bijvoorbeeld) , maar kan ook meekomen met een andere ziekte, als coccidiose of wormen. Daarnaast kunnen ook stress en pijn weer een oorzaak zijn van ook deze aandoening. Een konijn met een gasaanval moet direct als spoedgeval naar de dierenarts. Die zal middelen geven die de gasaanval verlichten. Naast deze middelen moet je je konijn warm houden. Een buitenkonijn naar binnen halen. Controleer de temperatuur (hoort niet lager dan 38 graden te zijn).Maak gebruik van een warmtemat, snugglesafe of kruik met een handdoek er om. Zorg er wel voor dat het ook weer niet te warm word voor je konijn en dat hij niet uitdroogt. Lees meer over gasaanvallen in dit artikel.
Gebroken poot: Konijnen kunnen helaas ook een pootje breken. Dat kan komen door een verkeerde sprong, doordat ze ergens klem komen te zitten, als gevolg van een aanval van een roofdier of omdat je als baasje per ongeluk op het pootje van het konijn stapt. Afhankelijk van de soort breuk zal de dierenarts of een tijd lang rust in een reismand voorstellen, het pootje spalken of gipsen. Let wel op dat konijnen soms aan de spalk of het gips knagen. In erstige gevallen kan het nodig zijn dat het pootje geamputeerd wordt. Op die poten kunnen konijnen gelukkig nog goed leven, zeker als het geamputeerde pootje een voorpoot betreft. Met de achterpoten is aanpassen dat er nog maar één poot is een stuk lastiger, maar niet onmogelijk.
Gebitsproblemen: Het konijn speekselt, wordt mager, eet slecht. Heeft soms ook ooguitvloeiing. Gebitsafwijkingen kunnen veroorzaakt worden door trauma (bijvoorbeeld stoten of vallen waardoor een stuk tand afbreekt), door verkeerde voeding maar vooral ook door een verkeerde stand van de tanden of kiezen. De tanden of kiezen staan vaak al vanaf de geboorte niet in de juiste stand waardoor ze niet voldoende afslijten, ook niet met de juiste voeding. Afhankelijk van hoe de tanden of kiezen staan en hoeveel last het konijn er van heeft moeten ze regelmatig worden bijgeslepen door de dierenarts. Laat de tanden niet knippen, dit is een ouderwetse methode waarbij de tanden kunnen splijten en daarmee kunnen nog meer problemen ontstaan. Als het een chronisch probleem blijft is het mogelijk om de voortanden van je konijn te laten verwijderen. Een konijn kan prima zonder voortanden leven, als je maar zorgt dat zijn eten (dus ook hooi) in klein formaat aangeboden wordt.
Bij haakjes op de kiezen slijten de kiezen niet goed en vergroeien deze. Hier moet wat aan gedaan worden, anders stopt het konijn met eten of kan hij abcessen krijgen. Je kunt zelf haakjes niet zien, de dierenarts heeft speciale hulpmiddelen om zo ver in de bek van een konijn te kunnen kijken. De dierenarts zal de kiezen vijlen of slijpen om de haakjes te verwijderen.
Je kunt gebitsproblemen voorkomen door te fokken met gezonde ouderdieren en een verantwoorde voeding. Granen zorgen voor een te hoog calcium gehalte waardoor je konijn gebits- en blaasproblemen kan krijgen. Ook zorgen ze dat je konijn te veel koolhydraten binnen krijgt, en dat zorgt voor darmproblemen. Brood is geen konijnenvoer! Lees meer over calcium in konijnenvoer in dit artikel.
Gewrichtsproblemen: Konijnen kunnen diverse problemen met de gewrichten krijgen. ED en HD kunnen bij konijnen voorkomen, vooral bij de grotere rassen zoals Vlaamse Reuzen en Franse Hangoren. Artrose komt ook regelmatig voor, vooral bij konijnen die wat ouder worden. Indien een konijn problemen heeft aan het bewegingsapparaat en de oorzaak nog niet duidelijk is, kan het verstandig zijn ook aan EC te denken en daar eventueel behandeling tegen te starten.
Haarballen: Hierdoor gaat het konijn minder eten, later stopt hij zelfs met eten. Ze vermageren sterk, hebben geen ontlasting meer. Bezoek de dierenarts voor advies en behandeling. Voorkomen is beter dan het moeten genezen dus zorg voor goede voeding: veel hooi! Borstelen in de ruiperiode helpt ook goed. Informatie over konijnenkeutels.
Hernia: Dit kan ontstaan door het verkeerd optillen of vasthouden van een konijn. Hierbij maakt het konijn dan een slag met de rug. Ook konijnen die te krap gehuisvest zijn geweest kunnen last krijgen van een hernia. Kenmerken van een hernia zijn dat het konijn stil word, met de achterpoten gaat slepen of deze helemaal niet meer kan gebruiken. Een hernia kan behandeld worden door rust, warm houden van het konijn en behandeling met corticosteroiden. (geschreven door Karena)
Hersenvliesontsteking: Je konijn loop alsof hij dronken is, onvast, soms in rondjes. Hij kan trillen, toevallen hebben en typische oogbewegingen (snel heen en weer gaan). Een hersenvliesontsteking door een bacterie, virus of protozo komen. Bijvoorbeeld door toxoplasmose (protozo). De acute vorm verloopt vrij snel bij dieren onder stress. Ze zijn lusteloos, hebben koorts, en zijn binnen paar dagen dood. De chronische vorm (cysten in weefsels) kan zonder verschijnselen verlopen, maar soms ook met hersenafwijkingen. Soms ook afwijkingen in andere organen waar cysten terechtkomen. Toxoplasmose ontstaat door het voeren van groenvoer dat besmet is door kattenontlasting.
Kaalheid: Kaalheid kan bij konijnen meerdere oorzaken hebben. De oorzaak kan liggen in te weinig zonlicht, gebrekkige voeding (bijv. een te kort aan vitamine B), door kauwgedrag van de konijnen zelf (door verveling, obsessief gedrag) of door parasieten, of een overgevoeligheid daar voor. Bij oudere en zieke dieren komt kaalheid door een gebrek aan vitamine B vaak voor. De haren worden dan bij een verhaarbeurt niet meer vervangen door nieuwe haren. Zorg voor een goede basis, voldoende ruimte, voldoende afleiding, een soortgenootje om mee samen te leven. En kijk kritisch naar de voeding van je konijn en overleg indien nodig met een dierenarts om het menu aan te passen en om andere oorzaken van kaalheid (bijvoorbeeld parasieten) uit te sluiten. Kaalheid aan de poten kan wijzen op zere hakjes.
Kreupelheid: Dit kan komen door voedingsfouten zoals een verkeerde verhouding calcium-fosfor. Deze verhouding moet 2:1 zijn en is nodig voor een goede opbouw van het skelet. Door het bijvoeren van mineralen zoals likstenen en knaagstenen kan deze verhouding verstoord worden. Ook als een konijn selectief eet van gemengd voer zijn de verhoudingen verstoord. Hierdoor kunnen dan skelet of gebitsafwijkingen ontstaan. Kreupelheid kan ook komen door een gebrek aan vitamine E. Dit komt soms voor bij konijnen die alleen maar groenvoer gevoerd krijgen. Omdat vitamine E vetoplosbaar is, zit dat niet in groenvoer. Hierdoor kan spierdegeneratie ontstaan. Je konijn heeft dan pijn bij het lopen en eet niet goed. Tenslotte kan kreupelheid ook komen door verwonding. Bijvoorbeeld een pootbreuk na een val, door een verkeerde beweging of door verkeerd optillen.
Lintwormen: Deze worden door vlooien overgebracht. Je konijn wordt mager maar heeft wel een dikke, pijnlijke buik en heeft last van diarree of verstopping. Een konijn kan tussengastheer zijn voor hond en kat, larven maken dan een trektocht door het lichaam en kunnen problemen opleveren in verschillende organen, met name de lever. Uiteindelijk komen ze in buikholte, blaaswormen. Deze veroorzaken zelden problemen. Voor behandeling van lintwormen en blaaswormen moet je naar dierenarts voor een middel dat tegen deze wormensoort werkt en daarbij ook nog veilig is voor konijnen. Lees ook ons artikel over wormen bij het konijn. In dit artikel lees je meer informatie over konijnenkeutels.
Longontsteking: Longontsteking door bacteriën kan komen door snot (door pasteurella). Het konijn heeft dan neusontsteking maar soms komt er ook longontsteking bij voor. Het konijn heeft neusuitvloeiing en natte voorpootjes. Soms ontstaan er ook ontstekingsprocessen rest lichaam zoals in de baarmoeder, oogslijmvliezen of melkklieren. In het beginstadium kan myxomatose ook op snot lijken, dit is echter een hele andere ziekte. Longontsteking kan ook komen door een stoffige omgeving. Je konijn heeft tranende ogen, snuft, niest en heeft neusuitvloeiing. Zorg voor een goed geventileerde kooi en een stofvrije omgeving (pas de bodembedekking aan!) .
Luizen: komen niet veel voor als dieren onder goede hygiënische omstandigheden gehouden worden. Eitjes (neten) zitten aan de haren geplakt en zijn met het blote oog te zien. Soms zie je ook de langwerpige luizen lopen. Vlooien bestrijden met een middel geschikt voor konijnen, vraag hier duidelijk naar bij de dierenarts.
Madenziekte (Myiasis): Uit een Brits onderzoek in 2009 is gebleken dat ruim 10% van de huisdierkonijnen aan myiasis overleed. Het is daarmee één van de meest voorkomende konijnen ziektes. Vochtige, broeierige vacht, wonden en diarree kunnen groene vliegen aantrekken die eitjes leggen in de vacht van een konijn. Als die eitjes uitkomen, eten de maden hun buikjes vol met het vlees van jouw konijn. Bij madenziekte word je konijn dus heel langzaam opgegeten door maden. Konijnen die last hebben van (chronische) diarree zijn extra gevoelig voor maden. Maar ook wondjes, broeierige en vochtige plekken in de vacht (door traanoogjes of urinebrand bijvoorbeeld) kunnen myiasis tot gevolg hebben. Zeker bij warm weer is het bijna niet te voorkomen dat groene vliegen hun eitjes leggen op het konijn. Zelfs als je de konijnentoiletten elke dag schoonmaakt en het verblijf echt goed poetst. Het kan helaas het beste konijnenbaasje overkomen. Binnen korte tijd kruipen de maden over en in het achterste van het konijn en eten hem langzaam op, veroorzaken bloedvergiftiging en infecties. Binnen 24 uur kan je konijn overlijden. Vind je maden op je konijn? Neem dan direct contact op met de dierenarts, dit is spoed! Er is in dat geval meer nodig dan alleen het doden van de maden om je konijn weer terug in een goede conditie te krijgen! Preventief kun je konijnen behandelen met een anti-madenspray / anti-myiasis om te voorkomen dat eitjes uitkomen en om maden te doden. Dit is aan te raden voor konijnen meer risico lopen en voor konijnen met een kwetsbare gezondheid. Madenspray is te koop in de bunnybunch webwinkel, maar ook bij konijnkundige dierenartsen.
Middenoorontsteking: Dit wordt meestal veroorzaakt door een bacteriële infectie, maar oormijt kan ook de oorzaak zijn. Je konijn schud met zijn hoofd, krabt met zijn poot bij zijn oren, door de pijn kan je konijn ook lusteloos worden en minder gaan eten. Als het echt ernstig is kan je konijn gaan kwijlen, hangende oren krijgen, niet meer kunnen knipperen, een hangende lip of ooglid krijgen. De dierenarts zal röntgenfoto’s maken om dit vast te stellen. De dierenarts zal een antibioticum kuur geven van enkele weken tot maanden. Er kan ook enkele dagen een middel gegeven worden om de ontsteking en schade aan de zenuwen te verminderen. Ook moet het konijn een pijnstillend middel krijgen. Het kan nodig zijn om het konijn te dwangvoeren tot hij zelf weer eet.
Mijt: Vachtmijten (Cheyletiella) Kleine zwarte of witte streepjes. Geen grote problemen, massale infectie kan haaruitval en jeuk geven. Bij mijt heeft het konijn heeft kale plekken, jeuk, haaruitval, korsten. Mijt is besmettelijk voor andere dieren, en ook mensen kunnen er last van krijgen. De dierenarts zal het konijn injecties geven, soms in combinatie met het wassen van het konijn. Injecties met ivomec werken meestal het best bij een konijn.
Oormijt: Het konijn schud het hoofd, krabt oren kapot, en heeft vieze inwendige oorschelpen. Oormijt word veroorzaakt door parasieten. Dit is een gevaarlijke vorm van oormijt en het is dus ook van belang zo spoedig mogelijk met je konijn naar de dierenarts te gaan voor verdere behandeling. Hangoorkonijnen hebben meer kans op gebitsproblemen en oorproblemen. Ze hebben sneller last van vieze oren en oormijt omdat de hangoren over de ooropening heen hangen, ook hebben hangoren een nauwer oorkanaal. Ook kunnen ze minder goed horen en zijn ze vaker doof dan konijnen met staande oren. De vorm van de schedel die hangoor konijnen hebben veroorzaakt sneller gebitsproblemen.
Bron: Johnson JC, Burn CC. Lop-eared rabbits have more aural and dental problems than erect-eared rabbits: a rescue population study. bioRxiv. 2019:671859. www.biorxiv.org/content/10.1101/671859v1.full
Moerziekte / Melkziekte: Dit is een stofwisselingsziekte die voorkomt bij voedsters aan het einde van de dracht of tijdens de zoogperiode. Het calcium/magnesium gehalte in het bloed is te laag. Het konijn wordt hierdoor apathisch, het dier is zwak. Bij geen behandeling kunnen verlammingsverschijnselen ontstaan en kan het fataal zijn voor het konijn. Moerziekte kan behandeld worden door een calcium/magnesium infuus te geven aan het konijn. (geschreven door Karena)
Myxomatose: Myxomatose wordt verspreid door een virus. Een konijn kan besmet worden door vliegen, vlooien, mijten en andere konijnen die het virus met zich meedragen. De symptomen van myxomatose zijn: Natte ogen, een vieze neus, knobbels, het konijn eet niet en heeft koorts. Een konijn dat nooit geënt is overleeft deze ziekte bijna nooit. Het beste dat je voor je konijn kunt doen is hem goed warm houden en een dierenarts bezoeken. Deze zal dan passende medicijnen meegeven. Het konijn kan tegen deze ziekte worden ingeënt. Meer informatie over myxomatose kun je in dit artikel lezen.
Nierfalen / Veel drinken / veel plassen: Dit kan komen door chronisch nierfalen, suikerziekte, leveraandoeningen, tijdens dracht of lactatie, verveling, e. cuniculi. Meer informatie over calcium in konijnenvoer lees je in het artikel calcium in konijnenvoer.
Ontlasting afwezig: Dit kan komen door verstopping of haarballen maar ook door voedingsfouten zoals het eten van zaagsel uit verveling, te weinig vocht in het voer en te weinig of geen drinkwater. Bezoek de dierenarts om te zorgen dat de ontlasting weer op gang komt en pas de voeding van je konijn aan. Informatie over konijnenkeutels.
Oogbeschadigingen: Hierbij is een wazige, grijze of witte vlek te zien op het oog van het konijn. Soms krabt het konijn veel naar het oog, en knijpt hij het oog dicht. Oogbeschadigingen kunnen ontstaan door vuil in het oog, maar ook als een konijn een scherp stokje of strotje in het oog krijgt. De dierenarts zal de ernst van de beschadiging bekijken, en oogzalf geven om het te behandelen. Soms blijft er na behandeling nog een witte vlek op het oog achter. Dit is lidtekenweefsel en zal dan niet meer verdwijnen. Ook bij de ziekte e. cuniculi kan het voorkomen dat konijnen een “wolkje” in hun ogen krijgen en soms blind worden.
Oogproblemen - Conjunctivitis (ontsteking slijmvliezen) ontsteking van de slijmvliezen van de ogen. Dit komt voor bij snot, konijnensyphilis, door hooi of andere bodembedekking die in het oog komt of bij besmetting met myxomatose.
Oogproblemen – Ooguitvloeiing: In veel gevallen komt dit door gebitsproblemen. Als het afvoerkanaal van het traanvocht dichtgedrukt raakt door botwoekeringen of abcessen.
Overgewicht: Overgewicht ontstaat door verkeerde voeding en door een tekort aan bewegingsruimte. Dit kan verschillende gezondheidsproblemen als gevolg hebben; de blindedarmkeutels niet kunnen eten met als gevolg vieze kontjes die madenziekte aantrekken, chronisch zachte keutels, zere hakjes, huidproblemen, leververvetting, gewrichtsproblemen, onvruchtbaarheid, geboorteafwijkingen, vachtproblemen, gedragsproblemen, diabetes en hartproblemen. De oplossing is afvallen, maar wel verantwoord. Meer informatie daarover in dit artikel.
Oververhitting: Als het verblijf op een verkeerde plaats staat of slecht geventileerd is kan een konijn last krijgen van oververhitting. Ook als er in op warme zomerdagen te weinig schaduw is kan een konijn oververhit raken. Hierdoor kan het konijn gaan speekselen en zelfs in shock raken. Bij konijnen EHBO lees je wat je in zo een geval het beste kan doen.
Ringworm: Dit is geen worm maar een schimmel. Je konijn krijgt (ronde) kale plekken, heeft afgebroken haren. Vooral op kop. Soms ook vochtig door secundaire bacteriële infectie. Behandeling door dierenarts. Slechte huisvesting en voeding zijn oorzaak. Konijntjes die in dierenwinkels zijn gekocht / van broodfok komen dragen dit helaas vaak bij zich. Let op, ringworm is ook besmettelijk voor mensen!
Schimmelinfecties: Bij schimmelinfecties heeft je konijn kale plekken, jeuk, schilfers en afgebroken haren. Schimmelinfecties kunnen besmettelijk zijn voor andere dieren, en ook mensen kunnen er last van krijgen. De dierenarts zal het konijn injecties geven, en soms moet je je konijn wassen. Zie ook ringworm.
Schurft: Schurft wordt veroorzaakt door mijt. Het konijn heeft jeuk, korsten in de oren, houd het hoofd scheef en soms komt er pus uit het oor. Eerst komen er blaasjes en na openkrabben ontstaan er grijs-witte korsten. Het konijn zal schudden met de kop en krabben aan de oren. Als complicatie kan er een middenoorontsteking ontstaan door een secundaire bacteriële infectie. Schurft is goed te behandelen, ga dus ook gelijk met je konijn naar de dierenarts. Hij zal het konijn injecties geven en eventueel een oorzalf. Hoewel het vaak oorschurft genoemd wordt, zit de schurft ook op de rest van het lichaam van het konijn. Eitjes zitten niet in hooi of stro, dat is bij luizen en vlooien wel het geval. Leven op het konijn zelf en steken bij verminderde weerstand de kop op. Schurft kan overgaan op mensen, vooral bij kleine kinderen. Bezoek dan de huisarts. Het konijn behandelen met ivermectine als werkzame stof. 1x per week omdat levenscyclus van schurftmijt 1 week is. 2-4x herhalen.
Slijmophoping in dikke darm (mucoide enterophatie): Vooral bij snelst groeiende jonge konijnen uit een nest. Ze eten niet meer, drinken veel. Snel dood. Behandeling vaak niet mogelijk. Preventief kun je er wel iets aan doen: veel hooi voeren, niet te veel brokken. Informatie over konijnenkeutels.
Snot (pasteurella): Dit is een besmettelijke ziekte. De voorste luchtwegen van het konijn zijn ontstoken. Het konijn heeft een heldere soms dikke neusuitvloeiing. Hij niest, vermagert en krijgt ontstoken oogleden. De dierenarts kan hiervoor antibiotica meegeven. Deze ziekte is erg lastig te behandelen en helaas ook besmettelijk voor andere konijnen. Vaak kan een konijn met snot alleen nog maar samen zitten met een ander konijn, als dat konijn dezelfde ziekte heeft. Er zijn regelmatig oproepjes van konijnenopvangen die een konijn met snot hebben die op zoek is naar een maatje die dezelfde aandoening heeft, zodat zelfs deze konijnen met een soortgenootje kunnen samenleven.
Speekselen: Dit kan komen door vreemde voorwerpen in de mondholte, keel of slokdarm: stukjes hooi of splinters. Soms kunnen konijnen niet goed kauwen door gebitsproblemen en raken grote brokken verstopt in de mondholte, keel of slokdarm. Let op, speekselen kan ook voorkomen bij vergiftiging door het eten van bestrijdingsmiddelen of giftige planten. Ook bij ontstekingen in mondholte door virussen of bacteriën. Meestal komen dat soort infecties voor na verwondingen in bek. Bezoek de dierenarts voor de juiste behandeling.
Spoelwormen: Hiervan krijgt een konijn diarree. Bij massale infectie bloederige diarree en vermageren. Buik kan opgezet en pijnlijk zijn. Informatie over konijnenkeutels. Lees ook ons artikel over wormen bij het konijn
Syfilis: Bacterie, onder andere overgebracht tijdens dekken. Het is overdraagbaar tijdens geslachtsgemeenschap, of via stro en voedsters geven het door aan de jongen. Dieren hebben blaasjes op geslachtsdelen, bek, ogen, neus. Later korstjes, zowel rammen als voedsters kunnen dit krijgen. De symptomen bij deze ziekte zijn: gezwollen geslachtsopening, soms ook rood, zweertjes rondom anus en voorpoten, korsten op oogleden, lippen en snuit. De behandeling van deze ziekte bestaat uit goed ontsmetten van de omgeving, het dier in quarantaine plaatsen (afzonderen van andere konijnen) en een penicillinekuur. Let wel goed op dat je dierenarts een kuur geeft die veilig is voor konijnen.
Teken: Kunnen konijnen teken krijgen? Ja dat kan zeker! Teken komen soms in de zomermaanden voor bij dieren die in de tuin lopen. Teken brengen de ziekte van lyme over, zowel bij dieren als mensen. Bij konijnen is er echter nog maar weinig over bekend. Het is beter om teken toch zo snel mogelijk te verwijderen. Teken kun je met tekentang of tekenpincet weghalen en de plek daarna ontsmetten.
Torticollis (evenwichtsziekte): Dit is geen ziekte op zichzelf, maar een signaal van een onderliggende ziekte. Er zijn verschillende oorzaken voor het ontstaan van Torticollis, de meest voorkomende zijn E. cuniculi, middenoorontsteking, een bacteriële binnenoorontsteking of een trauma (bijv. een val).
Toxoplasmose (protozo): Komt voor in twee varianten, de acute vorm en de chronische vorm. De acute vorm verloopt vrij snel, vooral bij dieren onder stress. Ze zijn lusteloos, hebben koorts, en zijn binnen paar dagen dood. De chronische vorm (cysten in weefsels) kan zonder verschijnselen verlopen, maar soms ook met hersenafwijkingen. Soms ook afwijkingen in andere organen waar cysten terechtkomen. Toxoplasmose ontstaat door het voeren van groenvoer dat besmet is door kattenontlasting.
Tumoren: Over kanker en tumoren bij het konijn en de behandeling hiervan kun je lezen in het artikel hierover.
Urine verkleurd: Bloed in de urine is met het blote oog te zien, dit kan via een staafje dat je bij de apotheek koopt zichtbaar worden, of door onderzoek van de urine bij de dierenarts. Urine verkleurt meestal door voedingsstoffen, bijvoorbeeld als een konijn veel wortel gegeten heeft, wordt de urine oranje. De kleur van urine van een konijn kan van doorzichtig wit tot donkerrood variëren.
Vergiftiging: Als een konijn een giftige plant eet (zie onze giftige en veilige plantenlijst) kan dit gevolgen hebben voor de gezondheid. Ook het eten van bestrijdingsmiddelen zoals rattengif en slakkenkorrels kan gevolgen hebben voor de gezondheid. In sommige gevallen is dit niet direct te zien aan het konijn, in andere gevallen wel. Giftige planten en bestrijdingsmiddelen kunnen effect hebben op de hersenen, maar meestal beschadigen ze de nieren en lever. In sommige gevallen heeft het vergif directe werking op de spieren en krijgt het konijn trillende pootjes, draaiende ogen en krampen. Als je konijn een giftige plant of bestrijdingsmiddel heeft gegeten, neem dan contact op met je dierenarts voor de juiste behandeling.
Verlamming: Verlamming van de achterpoten kan meerdere oorzaken hebben. Het kan bijvoorbeeld door een parasiet komen, E. Coniculli heet dat. Konijnen kunnen hier drager van zijn zonder zelf ziek te zijn, maar ze kunnen dan wel anderen besmetten. Het kan ook naar voren komen bij verminderde weerstand. Er zijn nog andere dingen die de oorzaak kunnen zijn van verlamming, bijvoorbeeld door een val of doordat een konijn te wild spartelt. Zie ook kreupel.
Verslikpneumonie: Ontstaat soms na het fout toedienen van medicijnen via de bek, bij gebitsproblemen of na het baden. Het medicijn of vocht komt in de longen. Dit kan in erge gevallen zelfs een longontsteking veroorzaken. Het dier heeft het erg benauwd. Bij konijnen komt dit gelukkig maar heel zelden voor. Behandeling bij dierenarts.
Verstopping: Vaak zien dierenartsen dit aan voor een haarbal, maar bij konijnen is er eigenlijk bijna altijd sprake van een traag werkend darmstelsel. Konijnen stoppen met eten, eten minder, krijgen kleinere keutels of geen keutels meer, konijnen blijven nog een weekje actief en knagen nog wel, maar eten niets meer. Hoe je het beste om kan gaan met verstopping lees je in dit artikel.
Verwondingen: Zichzelf kaalplukken, elkaar haar afbijten, bijtwonden door vechten, zelfverwonding door jeuk zijn voorbeelden van verwondingen die je tegen kan komen bij konijnen. Behandeling: wonden goed schoonspoelen met lauwwarm water. Tegenwoordig wordt afgeraden wonden te ontsmetten met bijvoorbeeld alcohol omdat dat de huid aan kan tasten en genezing kan vertragen. Bij kleine wondjes kan er eventueel wel calendulazalf of een soortgelijke wondzalf gebruikt worden. Ga bij grote wonden naar dierenarts. Uit diepe wonden kunnen abcessen ontstaan. Wees in de zomer alert op verwondingen, het vergroot de kans op madenziekte (myiasis).
Viraal Haemorrhagisch Syndroom, VHS, is een hele ernstige ziekte. Het konijn kan binnen enkele uren overlijden. Een konijn kan besmet raken door contact met andere besmette dieren, maar ook door besmet voer, bijv. groenvoer dat aan de kant van een weg is geplukt. De symptomen zijn koorts, bloed uit de neus en benauwdheid. Het konijn kan tegen deze ziekte worden ingeënt. VHS wordt ook wel VHD of RHD genoemd. Meer informatie over VHS kun je in dit artikel lezen. Sinds december 2015 is er ook een gemuteerde versie van deze ziekte: VHS-2 / RHD-2. Meer informatie daarover in dit artikel.
Vlooien: Komen gelukkig niet veel voor als konijnen onder goede hygiënische omstandigheden gehouden worden. Overbrengen via hooi of stro komt nog wel regelmatig voor. Soms kunnen konijnen last hebben van kattenvlooien. Bij wilde konijnen komt de konijnenvlo voor, deze brengt myxomatose over. Vlooien bestrijden met middel geschikt voor konijnen, vraag hier duidelijk naar bij de dierenarts. Gebruik nooit frontline op een konijn, dat is dodelijk voor konijnen!
Wormen: Een konijn kan verschillende wormensoorten krijgen die verschillende gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken. Van wat gewichtsverlies en diarree tot evenwichtsziekte. Ook kunnen konijnen in de zomer last van maden (uit vliegeneitjes)krijgen, meer informatie hierover lees je bij maden (myasis). Wij hebben een uitgebreid artikel over wormen bij het konijn en hoe deze te bestrijden. Stronghold en Panacur worden bijvoorbeeld gebruikt voor konijnen. Tegen Frontline kunnen konijnen absoluut niet, dus dat mag nooit gegeven worden. Voorkomen van wormen kun je door een goede hygiëne, dus regelmatig schoonmaken en ontsmetten na ziektes en zeker ook na een wormbesmetting of eventuele preventieve wormenkuur. Meer informatie over het herkennen en de gevolgen van een wormbesmetting lees je in dit artikel.
Zere hakjes (sore hocks, Pododermatitis): Het konijn heeft ontstekingen en soms abcessen of zweren aan de voetzolen. Ze kunnen ook open gaan en hevig gaan bloeden. Dit komt voor bij konijnen die voor de slachtindustrie gehouden worden, maar tegenwoordig ook steeds vaker bij huisdierkonijnen. Sommige konijnen zijn gevoelig voor harde ondergrond of krijgen er last van door een metalen onderbak in het hok. Een vochtige ondergrond kan ook verwondingen aan de zooltjes veroorzaken, die dan weer geïnfecteerd worden door bacteriën. Ook konijnen met te lange teennagels die daardoor in het voetbed ingroeien kunnen zere hakjes veroorzaken. Verder kunnen veel hard stampen, een verkeerde verdeling van het gewicht op de voetzolen en de vacht van je konijn een rol spelen. Sommige rassen zijn door hun vacht gevoeliger voor zere hakjes, o.a. rexen. Heeft je konijn last van zere hakjes breng dan een bezoek aan de dierenarts en zorg voor een schoon, droog hok met de juiste ondergrond. Wij hebben een apart artikel over zere hakjes met meer informatie over deze aandoening.
Zwangerschapsvergiftiging: De jongen nemen te veel plaats in in de buikholte waardoor de moeder niet voldoende kan eten. Hierdoor krijgt ze een negatieve energiebalans waarbij ze eigen vet gebruikt. De afbraak hiervan (ketonlichamen) maken het konijn ziek, o.a. door leverbeschadiging. Het konijn stopt met eten, je ruikt soms acetonlucht uit de bek. In een ver stadium krijgt ze spiertrekkingen, leverfalen en nierfalen, raakt ze in coma en sterft. Schadelijke stoffen kunnen niet meer uit het bloed worden gehaald en kunnen de hersenen bereiken waardoor ze afwijkend gedrag en toevallen krijgt. Zo snel mogelijk naar de dierenarts! Preventief kun je ook zorgen dat je dikke dieren niet zwanger laat worden, en een zwanger konijn zo min mogelijk stress bezorgen.
Veilige medicijnen voor konijnen
Niet alle medicijnen zijn geschikt voor konijnen. Zo hebben veel medicijnen bijvoorbeeld invloed op de darmwerking. Voor een ziek konijn is dat niet iets wat ze er bij kunnen hebben. Zorg er vooral voor dat je een dierenarts vind die weet wat hij doet. Op onze forums houden wij een lijst bij met dierenartsen die volgens onze leden konijnkundig zijn. En in dit artikel staat uitleg en tips hoe je zelf een konijnkundige dierenarts in de buurt kan vinden.
Het is niet altijd even makkelijk om medicijnen in je konijn te krijgen. Hoewel je het beste voor hebt met het diertje, voelt dat voor het konijn niet altijd zo. Zorg er voor dat je bij het toedienen van medicijnen je konijn in een zo natuurlijk mogelijke houding laat. Het is beter om je konijn redelijk strak in te wikkelen in een handdoek dan om hem op zijn rug te leggen. Vaak is het al een heel groot verschil als je iemand hebt die je kan helpen bij het toedienen van de medicijnen. Bedenk je dat stress niet goed is voor een konijn, zeker niet als het al ziek is.
Maak geen fouten bij het toedienen van medicijnen. Veelgemaakte fouten zijn; verkeerde dosering (te hoog of te laag), verkeerde middel (peniciline veroorzaakt clostridium enterotoxaemie bij konijnen en, ook zijn sommige bacteriën niet gevoelig voor bepaalde antibiotica), verslikpneumonie (medicijn komt in longen), behandeling te snel staken (bij bacteriën kan dit resistentie voor een antibiotica veroorzaken).
In het artikel over konijnen EHBO geven wij tips en doen wij het dwangvoeren voor in een filmpje. Er is ook een artikel over het geven van medicijnen aan konijnen.
Wat zijn de meest voorkomende ziektes bij konijnen?
In 2019 is er in Engeland een uitgebreid onderzoek gedaan naar konijnenwelzijn. Het onderzoek waar we naar verwijzen is het volgende: O'NEILL, D. G., CRAVEN, H. C., BRODBELT, D. C., CHURCH, D. B. & HEDLEY, J. 2019. Morbidity and mortality of domestic rabbits (Oryctolagus cuniculus) under primary veterinary care in England.
Het onderzoek, onder ruim 6000 konijnen die in dierenartspraktijken kwamen in Engeldn wees uit dat daar 10.9% van de konijnen aan myiasis overleed, 4.9% door anorexia, en ook een aanzienlijk aantal door stilvallende darmen, namelijk 4.3%.
Verder hadden de konijnen de volgende medische (maar niet dodelijke) problemen: 16% van de konijnen had te lange nagels, 7.6% verkeerd groeiende kiezen, 4.5% had vieze kontjes, 4.3% had verkeerd groeiende voortanden en 4.2% had stilvallende darmen.
Het grootste probleem dat dierenartsen aangeven is dat konijnen prooidieren zijn en ziekte, zwakte en pijn niet of nauwelijks aangeven. Dat helpt in de praktijk niet mee met het tijdig signaleren van verwaarlozing en medische problemen. Als een konijn stopt met eten heeft dat vaak als oorzaak gebitsproblemen, maag- en darmproblemen of luchtwegproblemen. Maar als die niet behandeld worden sterft het dier uiteindelijk vaak aan ondervoeding.
Veel van de problemen die uit de onderzoeken die gedaan zijn naar voren komen zijn te voorkomen met juiste huisvesting, goede voeding en regelmatige gezondheidscontroles.
In Nederland is er voor zo ver wij weten nooit zo een grootschalig en uitgebreid onderzoek gedaan naar het welzijn van huisdierkonijnen. Hoe de cijfers in Nederland zullen zijn, weten we dus helaas niet.
Wat we wel weten over de Nederlandse konijnen is het onderstaande. In november/december 2017 hebben wij onze forumleden gevraagd met welke gezondheidsproblemen zij het meest te maken hebben gekregen bij hun konijnen.
Er werd aangegeven dat tand- en kiesproblemen de meest voorkomende klachten waren (15,74%). Op de tweede plaats staan spijsverteringsproblemen zoals vreemde keutels en diarree (10,79%) Gas staat op de derde plaats, 9,91% van de stemmers gaf aan dat de konijnen daar problemen mee gehad hebben.
Opvallend is dat ook 8.45% van de stemmers aangeeft één of meerdere konijnen met EC gehad te hebben.