Veilige groenten, fruit en kruiden voor konijnen

02/21/2024 10:05:10

Tussen alle lijsten met groenten, kruiden en fruit die er zijn op internet, is het soms lastig te bepalen waar je nou goed aan doet in de dagelijkse porties groenvoer. Niet alle soorten groenvoer zijn even goed voor konijnen. De soorten die in deze lijst staan mogen aan konijnen gegeven worden. Sommige soorten hebben wel een "gebruiksaanwijzing". Dit staat duidelijk in de lijst vermeld. Lees ook ons artikel groenvoer voeren aan een konijn. Daarin staat een uitleg hoe je een konijn leert groenvoer te eten, en wat makkelijke groentes zijn om mee te starten. Het is altijd zo dat het beter is om per groenvoersoort een beperkte hoeveelheid in een gemengde schotel te geven, dan een overdaad van één soort.

Gras

Konijnen zijn echte graseters. Gras is hun hoofdvoedsel. Maar omdat het lastig is om jaarrond aan voldoende gevarieerd vers gras te komen, vervangen de meeste konijnenbaasjes dit met hooi. Mocht je wel een grasveld hebben in de eigen tuin, wat niet met gifstoffen is bewerkt (grasmatten zijn dat wel!), dan kun je jouw konijnen daar dagelijks van voeren. Het is dus iets wat altijd vers in de groenteschotel van je konijnen gestopt mag worden. Let wel op: Gemaaid gras mag je niet geven, geplukt gras wel. Gemaaid gras mag pas gegeven worden als het een aantal weken heeft kunnen drogen, dan is het namelijk hooi geworden. Geef je wel gemaaid gras, dan kunnen er hele heftige gasbuiken volgen. Zorg er dus echt voor dat konijnen ook niet op een net gemaaid grasveld de losse grassprieten kunnen eten. Een gasbuik wil je altijd voorkomen.

Pluk ook niet zomaar gras in de natuur. Rond boeren akkers is vaak een spuitzone waar grassen, bloemen en kruiden gifstoffen bevatten. Ook honden plassen en poepen op velden die openbaar toegankelijk zijn, en ook katten en vossen komen met gras in de natuur in aanraking. Dit kan wormbesmettingen overbrengen. Maar ook op plaatsen waar wilde konijnen en hazen lopen kun je via gras (en via kleding!) besmettelijke ziektes overbrengen naar je eigen konijnen. Doe daar dus echt heel voorzichtig mee. Als je een eigen tuin hebt, is het aan te raden daar grassoorten voor de konijnen te zaaien en te plukken. Dat heeft altijd de voorkeur boven wildplukken.

Dagelijks menu

Bij het samenstellen van een dagelijkse groenvoerschotel moet je er rekening mee houden dat je konijn eerst moet wennen aan een nieuwe soort. Begin dus met kleine hoeveelheden. Een stukje van een blad ter grootte van een postzegel is prima voor de eerste keer. Bij veel soorten groenvoer is het ook nog eens zo dat het wel goed is voor je konijn, maar niet elke dag. Wissel dus gerust af met de verschillende soorten groenvoer, zodat je konijn een gevarieerd menu krijgt. Veel konijnenbaasjes wisselen de inhoud van de groenteschotel mee met de seizoenen om het betaalbaar te houden. Probeer wel minstens drie verschillende soorten per dag aan te bieden.

Er zijn heel wat planten, groenten en fruitsoorten die niet op deze lijst staan, en ook niet op de lijst met giftige planten. Regelmatig komt de vraag dan of je het wel of niet mag geven. Het antwoord is nee, het is niet aan te raden. Als jouw konijn per ongeluk in huis of tuin en hapje heeft genomen van zo een plant kan dat meestal niet veel kwaad, maar het zijn geen producten die je dagelijks of regelmatig moet voeren. Het is niet voor niets dat ze niet op de lijst staan.

Geef liever wat meer verschillende soorten groenvoer in kleine porties, dan van één of enkele soorten heel veel.

Fruit

Let op dat fruit meer een lekkernij is, en dat dus met mate gegeven moet worden! Geef niet dagelijks fruit, en echt in kleine porties. De fruitsuikers kunnen voor spijsverteringsproblemen zorgen. Voor konijnen die gevoelige darmen hebben, is het voeren van fruit helemaal af te raden. Voor de rest van de konijnen geldt dat je het alleen sporadisch mag geven. Niet dagelijks, niet veel. Niet meer dan een theelepeltje fruit per keer, en het liefst niet eens dagelijks.

Sla en koolsoorten

Met sla en koolsoorten moet je wat voorzichtig zijn. Soms staan koolsoorten zelfs op lijstjes met giftige planten. Ze zijn echter niet giftig. Sommige konijnen zijn echter best gevoelig voor koolsoorten en krijgen er diarree of gas in de darmen van. Je mag het wel geven, maar test eerst met een klein beetje uit of de konijnen er tegen kunnen, en geef het altijd met mate en in combinatie met veilige groenten.

Let goed op de keutels van je konijn, zolang die er goed uit zien, kun je gerust groenvoer blijven voeren. Vooral van de koolsoorten met een vaste krop zoals ijsbergsla, witte kool en rode kool enz. krijgen konijnen snel last. Die soorten kun je dus beter mijden. Tegen broccoli en boerenkool kunnen konijnen vaak wel prima, en dat zijn ook groenvoersoorten die veel vitamine bevatten. Maar voor alle koolsoorten geldt wel dat je het met mate en in de mix moet geven.

IJsbergsla en andere sla soorten met echt dichte vaste kroppen zijn vaak lastig voor konijnen te verteren. Dat heeft niet de voorkeur. We raden niet aan om dat voor konijnen echt te kopen. Mocht je het zelf eten en een restje hebben dat je wil voeren, wees er dan voorzichtig mee. Het is niet giftig, maar wel iets waar je mee moet oppassen.

Lijst met veilige groenvoersoorten

Geef alles met mate. Geef liever kleine hoeveelheden van wat meer verschillende soorten, dan grote hoeveelheden van één soort.

Groenten

aardpeer
alfalfa
andijvie
augurk (niet ingemaakt, alleen vers van de plant)
bleekselderij
bloemkool*
boerenkool*
broccoli*
chinese kool*
cichorei
courgette
eikenbladsla*
groenlof
knolselderij
komkommer
koolrabi
koolraap
luzerne
mais (alleen de bladeren en stengels, oppassen met de korrels en kolven!!)
paksoi
paprika (niet de plant, alleen de rijpe vrucht! )
pastinaak
peen
pompoen (met mate, ook de pitten mogen met mate)
radijs (ook het loof)
rode biet (met mate ivm suikers en oxaalzuur, loof mag ook, urine kan verkleuren)
roodlof
rucola
selderie
sla*
spinazie
spruiten*
spruitkool*
taugee
tuinkers
tomaat (alleen rijpe tomaten, geen tomaten die niet goed rijp zijn en ook de plant niet!)
veldsla*
venkel
waterkers
witlof
wortel (ook het loof mag)

* Met sla en koolsoorten moet je wat voorzichtig zijn. Soms staan koolsoorten zelfs op lijstjes met giftige planten. Ze zijn echter niet giftig. Sommige konijnen zijn echter best gevoelig voor koolsoorten en krijgen er diarree of gas in de darmen van. Je mag het wel geven, maar test eerst met een klein beetje uit of de konijnen er tegen kunnen, en geef het altijd met mate en in combinatie met veilige groenten. Let goed op de keutels van je konijn, zolang die er goed uit zien, kun je gerust groenvoer blijven voeren. Vooral van de koolsoorten met een vaste krop zoals ijsbergsla, witte kool en rode kool enz. krijgen konijnen snel last. Die soorten kun je dus beter niet geven aan konijnen die een gevoelige spijsvertering hebben. Tegen broccoli en boerenkool kunnen konijnen vaak wel prima, en dat zijn ook groenvoersoorten die veel vitamine bevatten. Maar voor alle koolsoorten geldt wel dat je het met mate en in de mix moet geven. In ijsbergsla zit ook nog een stofje wat niet makkelijk te verteren is voor konijnen, wat dus ook de reden is dat dat niet op de lijst staat.

Fruit

aardbeien
ananas
appel*
banaan
bosbes
bramen
cranberries
druiven** (alleen pitloze druiven, de bladeren en takken mogen ook)
frambozen (ook de takken en bladeren van de struik)
grapefruit
kersen* (Alleen de rijpe kersen, zonder pit. Bomen, bladeren en bloesems zijn giftig).
kiwi
mandarijn* (alleen de partjes, geen schil, geen pitten)
meidoorn (bessen)
meloen
papaja
peer*
rode bessenstruik
sinaasappel*
veenbes
watermeloen*
zwarte bessen

De meeste fruitbomen zijn veilig, met één belangrijke uitzondering: Let op dat je geen vruchten, pitten of takken geeft van steenvruchten (oa. pruimen, perziken, abrikozen, avocado's, olijven, dadels, walnoten en mango's. ) De enige uitzondering hierop zijn rijpe kersen, die mogen konijnen wel (met mate).

* Het is aan te raden voorzichtig te zijn met het voeren van fruit met pitten er in. Appelpitjes, perenpitjes, druivenpitten, ze bevatten allemaal grondstoffen voor blauwzuur (cyanide). En dat is giftig. In kleine hoeveelheden kan een konijnenlijfje het wel afbreken, maar konijnen zijn niet zo groot, het is dus lastig te zeggen waar de veilige grens is. Wij raden dus aan om pitten te verwijderen voor je fruit aan konijnen voert.

** Wat betreft druiven zijn er enkele gevallen bekend dat er cavia's en honden overleden zijn door een schimmel die op druiven voor kan komen, daar is alleen geen bewijs voor / geen goed onderzoek naar gedaan. Wat betreft konijnen zijn er geen problemen bij ons bekend en hebben we er ook niets over kunnen vinden dat het problemen zou veroorzaken, alleen dat het met mate gevoerd zou moeten worden, voorzichtig zijn ivm pitten en fruitsuikers.

We raden aan om van fruit alleen het deel te geven wat wij mensen ook eten. Bij sommige fruitsoorten mogen konijnen ook de schil eten, maar we raden aan hier echt heel voorzichtig mee te zijn omdat de schil van niet biologisch fruit veel gifstoffen bevat. Daarbij is fruit echt iets wat met mate gegeven moet worden, we kunnen het niet vaak genoeg herhalen. Geef het niet dagelijks, en in zeer kleine porties, niet meer dan een theelepeltje per keer, en niet dagelijks. Fruit kan echt negatief effect hebben op de spijsvertering van de konijnen, en dat is het in onze ogen niet waard. Ze vinden het lekker, maar zie het als een gebakje, dat eten wij mensen ook echt niet dagelijks (tenminste, daar ga ik niet van uit!).

Van een aantal fruitsoorten mogen konijnen wel de plant en het blad eten. Dat is bijvoorbeeld bij braam, appel, peer, framboos en aardbei het geval.

Kruiden en (wilde) planten

Meer informatie over het voeren van (gedroogde) kruiden vind je in dit artikel. Kruiden kunnen in gedroogde vorm gegeven worden, zoals ze bijvoorbeeld in kruidenhooi verwerktzitten of los te koop zijn, bijvoorbeeld in de Bunnybunch webwinkel. Maar je kan ook kruiden plukken uit eigen tuin en aan de konijnen voeren. Let wel op, als je kruiden gedroogd geeft, zijn deze erg geconcentreerd in voedingsstoffen. Geef gedroogde kruiden echt met mate. Ter vergelijking 10 gram van een gedroogd kruid, staat gelijk aan ongeveer 100 gram van een vers kruid.

Let bij kruiden op dat er verschil is tussen kruiden gewoon met regelmaat in de voeding stoppen en kruiden die echt voornamelijk in te zetten zijn in de homeopathie. Er zijn best wat soorten waar je echt goed op dosering en duur moet letten. In het lijstje hieronder staat het er bij vermeld als je op moet letten met de hoeveelheid.

Kruiden kunnen invloed hebben op de werking van medicijnen die de dierenarts voorschrijft. Voorbeelden van kruiden die invloed hebben zijn bijvoorbeeld weegbree, valeriaan, kruidenpreparaten met groene thee, sint janskruid, echinacea, mariadistel, knoflook en rode salie. Geef jij kruiden en krijgt jouw huisdier ook medicatie van de dierenarts? Geef dat dan altijd aan bij de dierenarts en vraag of het kwaad kan. Je wil niet dat de kruiden de werking van de medicijnen versterken of verzwakken.

aardbeiblad (met mate, bevat veel oxalaat en dat verhindert de calcium opname)
appelblad
basilicum
berkenblad
boerenwormkruid
brandnetel (alleen gedroogd of heel jong, geef maximaal 2 bladeren per dag per konijn)
bramenblad
citroenmelisse
dille
dovenetel
distel
duizendblad
duizendknoop (niet bij blaas of nierproblemen)
echinacea
frambozenblad
geel nagelkruid (met mate voeren)
gewone agrimonie
gewone berenklauw (let op, alleen jong blad!)
gewone melkdistel
gierst (hiervan wordt stro gemaakt, geef wel de halmen, niet de korrels)
goudsbloem
grassen
guldenroede
haver (hiervan wordt hooi en stro gemaakt, geef wel de plant, niet de korrels)
hazelaar (hazelnoten wel echt met mate)
herderstasje (jonge rozetten, met mate, dit word meer homeopatisch ingezet, dan dat je het op regelmatige basis geeft)
kaasjeskruid
kamille
karwij
kervel (met mate, alleen de steeltjes)
klaver
kleefkruid
klein hoefblad
klein kruiskruid
knoopkruid
korenbloem
komkommerkruid (bernagie)
maggieplant
marjolein
meidoorn (alleen de bessen, niet geven als konijn medicijnen krijgt)
munt
paardenbloem (gehele plant, ook de wortels, mag je voeren)
peterselie
pepermunt
perenboom bladeren
rode klaver (niet geven aan konijnen die gevoelig zijn voor gasbuiken en let op dat er geen schimmel op zit)
roos (niet uit bloemenwinkel ivm pesticiden, maar onbespoten rozen, en blad van de planten uit eigen tuin halen kan wel)
rozemarijn
roze wormkruid
salie
tarwe (de halmen, niet de korrels, hiervan wordt ook vaak stro gemaakt)
tijm
valeriaan (met mate, dit kruid wordt in de homeopathie gebruikt, geef het echt met mate en niet lange termijn, tenzij met een arts overlegd)
viooltje
vogelmuur
wikke
wilde aardbei
wilde peen
wilgenblad
weegbree
zevenblad (alleen blad, geen bloemen).
zonnebloembladeren

Bomen

Van onderstaande boomsoorten is het veilig om takken en bladeren als knaagmateriaal te geven. Geef alles wel met mate, te veel van hetzelfde is niet goed. Ook is het niet de bedoeling dat ze bijv. minder hooi gaan eten door een grote hoeveelheid knaaghout. Zorg er voor dat het altijd onbespoten takken en bladeren zijn! Was de takken ook altijd goed en geef liever geen takken waar vogelpoep op zit.

Er zitten giftige stoffen in de planten en vruchten van steenvruchten waar konijnen niet tegen kunnen. Cyanogene glycosiden, deze stoffen worden omgezet in het konijnenlijfje naar oa cyanide. In de meeste gevallen merk je het pas nadat ze er meerdere keren of echt grote hoeveelheden van gegeten hebben. Het veroorzaakt ademhalingsproblemen, hartstilstand, kreupelheid, en schildklierproblemen.

De enige uitzondering wat betreft steenvruchten zijn rijpe kersen, die mogen konijnen wel (maar wel met mate).

Verder zitten deze stoffen ook in vlierbessen, onbewerkt lijnzaad, amandelen en cassave. En in de pitten van appels en peren.

Veilige boomsoorten om van te voeren aan de konijnen zijn:

Appelboom (geen sierappel en geen appelpitjes)
Bamboe (Kleine hoeveelheden geven, anders ontstaan er problemen met de spijsvertering. Alleen uitgegroeide bladeren en stengels geven, bij sommige soorten zijn de jonge bladeren giftig. )
Beuk (beukennootjes wel met mate!*)
Berk
Eik
Els
Hazelaar (hazelnoten wel met mate!*)
Perenboom (geen perenpitjes)
Populier
Tamme kastanje (kastanjes wel met mate!*)
Wilg (alle soorten)

* Het bovenstaande lijstje gaat om het hout van de bomen, het knaaghout dus. Met beukennootjes, hazelnootjes en tamme kastanjes moet je wel voorzichtig zijn, echt ontzettend met mate voeren. Het is voedsel met best scheve verhoudingen aan voedingsstoffen, geef er dus echt niet veel van. Het knaaghout van die bomen is wel veilig. Let ook op dat het om de TAMME kastanje gaat, niet om de paardenkastanje. De paardenkastanje is waar kinderen herfstknutsels mee maken, dat is dus niet de juiste boom en die is giftig.

Meer informatie over hoeveel en op welke manieren je knaaghout kan voeren aan konijnen lees je in het artikel knaaghout voor konijnen.