Gas en verstopping komen veel voor bij konijnen. Helaas gaan er ook veel konijnen aan dood, omdat baasjes de symptomen niet goed herkennen en vaak ook niet weten wat ze moeten doen. Hieronder wordt duidelijk uitgelegd hoe je gas en verstoppingen kunt herkennen en wat je moet weten om jouw konijn weer beter te maken.
Gas
Hoe herken je het?
Het konijn heeft een harde borrelende buik, of echt doodse stilte (lichte geluidjes zijn normaal, een beetje zacht borrelen, konijn gedraagt zich anders, wil met rust gelaten worden, ogen half dicht, eet niet, reageert na een tijdje op helemaal niets meer. Konijn ligt in een vreemde houding, half op de zij of met de borst op de grond en de kont omhoog, of zit heel erg rechtop, konijn is onrustig, trapt stro weg, ademt snel, de buik voelt heel hard of heel zacht aan, bij het optillen kan het konijn helemaal slap zijn. Je ziet geen keutels of wat natte keutels.
Wat moet je doen?
Bel de dierenarts. Als je jouw konijn de verkeerde diagnose geeft en behandelt voor gas, terwijl het een verstopping blijkt te zijn, kan dit zeer nadelig uitpakken. Een dierenartsbezoek kan duidelijkheid geven wat er aan de hand is en samen kunnen jullie de juiste behandeling bepalen. Zorg dat je bij een dierenarts komt die verstand heeft van konijnen. Je zal niet het eerste konijnenbaasje zijn die op de stoep staat bij een dierenarts die het ziet als onzinnig dat je daar met jouw konijn staat. Met als gevolg dat je de volgende dag een dood konijn hebt. Dit soort dingen gebeuren nou eenmaal vaak net op ongelukkige momenten zoals in een weekend, 's avonds of op een feestdag. Welk moment het ook is, bel direct de konijnkundige dierenarts en ga er heen.
Buitenkonijnen moeten gelijk naar binnengehaald worden. Konijnen met gas krijgen het koud en raken dan in shock. Stop je konijn lekker tussen dekens en als hij erg koud aanvoelt geef hem een kruik of snugglesafe. Temperatuur je konijn: normaal is tussen 38,5 en 40 graden, is dit te laag (onder de 37,5) dan moet je met spoed naar de dierenarts. Vervoer je konijn dan warm naar de dierenarts. Het kan zijn dat de dierenarts voorstelt om foto's te maken van de buik van het konijn om er achter te komen waar het probleem precies zit. Als behandeling kan de dierenarts een infuus geven en soms aanvullend daarbij medicatie, zoals bijvoorbeeld pijnstillers en darmstimulerende middelen.
Heeft jouw konijn een gasaanval, dan is het belangrijk dat je zo snel mogelijk bij een dierenarts komt. Een gasbuik is een spoedgeval bij een konijn. Is er een reden waarom je niet direct naar de dierenarts kunt, dan zijn er wel dingen die je kunt doen - wel altijd in overleg met de dierenarts! - Er zijn een aantal anti-gas middelen voor baby's die ook voor konijnen geschikt zijn. Bijvoorbeeld Infacol. Geef dit echter alleen in overleg met de dierenarts. Het is namelijk afhankelijk van waar het gas zich bevindt of een anti-gasmiddel zal helpen. Je kunt je konijn er ook zieker mee maken! Eerst goed overleggen met de dierenarts dus. Je kunt je konijn een buikmassage geven. Masseer voorzichtig met je vingertoppen van de bovenkant van de buik omlaag. Als je konijn stil blijft zitten betekent dat dat je konijn het fijn vindt, als hij weg wil moet je er mee stoppen.
Probeer je konijn te motiveren zelf te eten, dit zal je konijn pas doen als de pijn weggaat. Met een volle gasbuik doet het pijn als er nog meer eten bijkomt. Geef je konijn elk half uur wat water, een paar ml is genoeg, maar een konijn moet drinken. Als het zelf eten een probleem blijft, en je naar de 24 uur toe gaat dat er geen voedsel in jouw konijn is gegaan en geen keutels zijn, dan is er het gevaar van stilvallende darmen. Dat moet je voorkomen. Zorg dus dat voor die 24 uur om zijn, je bij de dierenarts bent geweest voor behandeling. Als je konijn alles uit de mond laat lopen of slap wordt, ga dan direct terug naar de dierenarts voor een infuus en medicatie.
Zet je konijn nog niet direct buiten als het over lijkt te zijn, wacht eventjes af om te zien of hij goed opknapt.
Denk er aan dat gas geen ziekte op zich is. Het is een symptoom. Het is dus altijd nodig om een dierenarts te raadplegen voor verder onderzoek. Er zijn verschillende medische aandoeningen die gasbuiken als symptoom kunnen hebben. Ook hevige stress kan gasbuiken veroorzaken. Zorg dus dat er verder gekeken wordt dan alleen de behandeling van de gasbuik op zich.
Verstopping
Hoe herken je het?
Het konijn gedraagt zich normaal, maar eet minder en de keutels veranderen, dit kan op verschillende manieren:
- keutels worden steeds kleiner
- kettingkeutels (keutels die met haren aan elkaar vast zitten).
- keutels krijgen een andere vorm en zij net groter. Uiteindelijk stopt je konijn met eten en keutelen als de darmwerking zodanig vertraagd is dat het voedsel in de darmen gaat gisten en gas veroorzaakt.
Wat moet je doen?
Bel ook in dit geval de dierenarts voor je verder iets onderneemt. Zorg er ook nu voor dat je bij een dierenarts komt die verstand heeft van konijnen. Je zal niet het eerste konijnenbaasje zijn die op de stoep staat bij een dierenarts die het ziet als onzinnig dat je daar met jouw konijn staat. Met als gevolg dat je de volgende dag een dood konijn hebt. Dit soort dingen gebeuren nou eenmaal vaak net op ongelukkige momenten zoals in een weekend, 's avonds of op een feestdag. Welk moment het ook is, bel direct de konijnkundige dierenarts en ga er heen.
Zorg dat je konijn genoeg drinkt! Geef water in een spuitje, op de manier van dwangvoeren. Geef op dit punt geen droog voedsel en ook geen dwangvoer. Het is belangrijk dat de verstopping eerst opgelost wordt, en daarvoor is een dierenartsbezoek zeer belangrijk. Goede konijnkundige dierenartsen zullen zelfs een foto maken om te zien waar de blokkade precies zit, voor ze medicijnen voor schrijven. Afhankelijk van waar de blokkade zit, verschilt het medicijn dat je konijn voorgeschreven krijgt namelijk.
Beginnen de keutels weer te komen? Geef je konijn nog even geen droogvoer en geef in plaats daar van zoveel mogelijk verse donkergroene bladgroentes en maak deze vochtig. Als je droogvoer geeft of gaat dwangvoeren maak je de verstopping erger, omdat het voedsel nergens heen kan. De darmen zullen dan oprekken en dat is erg pijnlijk voor konijnen. Overleg dus altijd met de dierenarts of dwangvoeren wel of geen optie is. Een konijn met verstopping heeft veel vezels nodig, die stimuleren de darmen. De dierenarts kan een laxeermiddel geven dat je een paar maal per dag moet geven. Let wel op, laxeermiddelen onttrekken vocht aan het konijnenlichaam. Ook hierbij is het dus ontzettend belangrijk dat het konijn voldoende vocht binnen krijgt!
Om verstoppingen te voorkomen, zorg dat je konijn voldoende water drinkt en voldoende hooi eet.
Ook kun je prozyme geven. Pas daar er wel mee op, er zit een enzym in wat de haren afbreekt, maar dat enzym breekt ook andere lichaamseigen cellen af. Als je deze middelen geeft op het moment dat jouw konijn al verstopping heeft blijft het lang in de maag en is er een grote kans dat jouw konijn bovenop een verstopping ook nog een maagzweer krijgt.
Ook lijnzaadbrokjes worden preventief gegeven aan konijnen die gevoelig zijn voor verstopping. Lijnzaad mag in de bewerkte vorm, dus in de vorm van lijnzaadbrokjes of lijnzaadsnoepjes, aan konijnen gegeven worden. Lijnzaadbrokjes werken wel laxerend, dus pas op dat je niet te veel geeft. 1 a 2 brokjes per konijn per dag in de periodes dat ze veel verharen, en de kans op verstopping dus ook het grootst is, is al voldoende. Voor konijnen die gevoelig zijn voor diarree zijn lijnzaadbrokjes niet aan te raden.
Vroeger werd ananassap vaak geadviseerd bij beginnende verstopping, maar de suikers die daar in zitten zorgen er juist voor dat de problemen verergeren. Dat raden wij dus niet meer aan. Zorg er vooral voor dat jouw konijn genoeg water drinkt, om verstopping in het vervolg te voorkomen.
Als de verstopping voorbij is kan het zijn dat de keutels van jouw konijn vreemde vormen hebben. Dat is heel normaal. Zodra de spijsvertering weer goed op gang is, zullen de keutels weer mooi rond worden. Meer informatie over konijnenkeutels in dit artikel: https://www.bunnybunch.nl/informatie/konijnenkeutels
Op een rijtje
Om het even duidelijk op een rijtje te zetten:
- Beginnende verstopping: water en vezels (hooi en natte groentes). Eventueel ook Prozyme geven.
- Verstopping (niet meer eten voorafgegaan door kleine keutels): Direct naar de dierenarts! De dierenarts kan een laxeermiddel geven, pijnstillers en vocht. Geef op dit punt geen eten aan je konijn!
- Als je konijn te lang niet eet, begin dan met dwangvoeren. Pas wel op, als je gaat dwangvoeren terwijl er nog niets aan de verstopping is gedaan, komt het niet goed met jouw konijn! Zorg dus dat er eerst een goede behandeling start!
Het is dus altijd verstandig om voor de zekerheid contact op te nemen met de dierenarts. Als het een lichte / beginnende aanval is kun je het misschien wel redden met je EHBO-kitje, maar als het langer duurt moet je toch echt de hulp van een dierenarts hebben. Daarnaast is het ook altijd mogelijk dat je dingen toch verkeerd interpreteert, en het misschien wel helemaal geen gas of verstopping is!
Gas en verstopping zijn geen ziektes op zich, maar symptomen. Er is iets dat de problemen veroorzaakt, verkeerde voeding, wormbesmettingen, gebitsproblemen, te weinig water drinken. Zoek dus echt samen met de dierenarts naar de oorzaak en de werkelijke oplossing van de problemen, en los niet alleen de gasbuik of verstopping die er nu is op.
In oktober 2016 hebben wij aan onze forumgebruikers gevraagd of zij konijnen hebben gehad met gasaanvallen en/of verstopping. Hieronder de uitkomst:
Oorzaken
In veel gevallen is gas en verstopping niet het probleem, maar een symptoom van een achterliggend probleem. Er is eigenlijk altijd een achterliggende oorzaak waardoor de problemen ontstaan. Dit kan komen door voedingsfouten, te weinig hooi eten of een slechte kwaliteit brok bijvoorbeeld. Ook stress kan de problemen veroorzaken. Stress kan komen door traumatische gebeurtenissen zoals het verlies van een maatje, stress van een koppeling, maar bijvoorbeeld ook door de stress die ontstaat als een konijn jeuk heeft bij bijvoorbeeld vachtmijt. Een veelvoorkomende oorzaak van verstoppingen is hevige rui. De rui zelf is natuurlijk niet te voorkomen, wel kun je ervoor zorgen dat je konijn zo min mogelijk haren binnenkrijgt, door het konijn te borstelen, of voorzichtig losse haren weg te plukken.
Ook medische problemen kunnen gas en verstopping veroorzaken. Een zwakke gezondheid door EC of door wormbesmettingen bijvoorbeeld. Problemen met tanden en kiezen, waardoor het voedsel niet juist verwerkt kan worden kunnen ook gas en verstopping veroorzaken. Leg je er dus niet zomaar bij neer dat jouw konijn(en) gevoelig zijn voor deze problemen, maar zoek echt door om de achterliggende oorzaak te achterhalen. Zo kun je zorgen dat de aanvallen minder vaak voorkomen en/of zelfs verdwijnen.
Meer informatie over de gezondheid van konijnen lees je in onderstaande artikelen:
Hoe vind je een goede dierenarts voor je konijnen?
https://www.bunnybunch.nl/informatie/goede-dierenarts-konijn
Lijst met konijnkundige dierenartsen
https://www.bunnybunch.nl/informatie/lijst-met-konijnkundige-dierenartsen
Konijnenkeutels
https://www.bunnybunch.nl/informatie/konijnenkeutels
Alle ziektes en medische problemen die konijnen kunnen krijgen op een rijtje:
https://www.bunnybunch.nl/informatie/ziektes-en-medisch-problemen-bij-konijnen